دانشنامه مشاهیر نی‌ریز

رساله فی المصادره المشهوره لاقلیدس (اثر ابوالعباس نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » ابوالعباس نیریزی (فضل بن حاتم) » آثار ابوالعباس نیریزی »
در منابع متقدم اسلامی، چون الفهرست ابن ندیم، آثار ابوریحان بیرونی، طبقات الامم و ... از این اثر نامی برده نشده است. چنانکه از عنوان آن آشکار است و سوتر نیز احتمال داده، این رساله به‌احتمال بخشی از کتاب شرح اصول اقلیدس نیریزی است. از این رساله چندین نسخه موجود است: نسخه‌ای به شماره ۵۹۲۷ در برلین؛ نسخه‌ای به شماره ۷ /۲۴۶۸ در کتابخانه ملّی پاریس ؛ نسخه‌ای به شماره ۵/۳۳۱ در کتابخانه آصفیه حیدرآباد  و نسخه‌ای به شماره ۵۹۷ در کتابخانه...

رساله در بحث از زاویه(اثر کمال الدین فارسی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » کمال الدین فارسی (حسن بن علی بن حسن) » آثار کمال الدین فارسی »
  موضوع این رساله، زاویه است و اینکه آیا زاویه از مقوله کمّ است یا از مقوله کیف، و کمال الدین فارسى از بحثى که در این رساله کرده، نتیجه گرفته است که زاویه مطابق با رأى ارسطو از مقوله کیف است. نسخه ‏اى از آن در مجموعه شماره 6584 کتابخانه مجلس شورا موجود است:      آغاز: «وفق بلطفک، اما بعد حمداللّه واهب العقل و الصلوه على نبیه محمد و آله اولى الطول و الفضل، قال العبد الفقیر الى...

معرفی خاندان سید جلال الدین عبدالله حسینی( به همراه شجره نامه)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » خاندان سید جلال الدین عبدالله حسینی »
 خاندانى از عالمان، محدّثان، فقیهان و عارفان نامدار که بر مذهب شافعى بودند و از سده 7 هجرى قمرى به بعد، در نیریز، ایج ، شیراز ... و برخى بلاد اسلامى - به ویژه مکه مکرّمه و مدینه النبى (ص) - مى‏ زیسته ‏اند.      سید قطب الدین نیریزى که از عارفان بزرگ سلسله ذهبیّه در سده 12 ه . ق. و خود از این خاندان بوده، سلسله نسب آنان را به امام زین العابدین (ع) رسانده است، که...

رساله استخراج سهام و استخراج کسوف ... (اثر شمس المعالی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » شمس المعالی نیریزی-انجمن(میرزا اسحاق پسر میرزا احمد) » آثار و تالیفات شمس المعالی نیریزی »
رساله استخراج سهام و استخراج کسوف و تعدیلات و تعیین ساعات طلوع فجر و نصف النهار و سایر اعمال نجومى و اسطرلاب: این رساله که خود گواهِ تبحر میرزا اسحاق شمس المعالى در علمِ نجوم است، شامل ده فصل یا بخش است: (1) طریقه استخراج سهام: سهم العباد، سهم الغیب، سهم الحوادث از قول ابوالحسن بیهقى (متوفى 565 ه . ق.) در کتاب جامع‏الاحکام از استادش عثمان جادوکار، و سهم الاسعاد و سهم القتال و سهم الامطار.     (2)...

شرح احوال میرزا محمد شفیع نیریزى
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » میرزا محمد شفیع نیریزی »
      میرزا محمد شفیع منجم نیریزى، از عالمان و خوشنویسانِ سده دوازدهم هجرى قمرى است.      از زندگانى و شرح حال وى هیچ اطلاعى در دست نیست. تنها مى ‏دانیم که او در شمار بزرگان عصر خود بوده و اثرى که با عنوانِ صیغ مشکله از او باقى است، نشان دهنده توانایى و تبحر او در علم صرف است.      محمد شریف خونسارى که ظاهرا از شاگردانِ وى بوده، حل چند صیغه مشکل عربى را از محمدشفیع پرسیده و جواب...

مکتوبات(اثرسید قطب الدین محمد حسینی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی » آثار سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی »
 مکتوبات: این اثر شامل نامه ‏ها و پاسخ هایى است که در جواب سؤال برخى نگاشته است. در ضمن، نامه ‏هایى نیز در موضوعات عادى و معمولى از او موجود است. مهمترین این مکتوبات رساله عرفانى است که در سال 1170 ه . ق. خطاب به محمدهاشم شیرازى نوشته است. او در این رساله از رابطه جزو و کلّ و پیوستگى آنها سخن به میان آورده و گفته است: «همچنان که جزو بدون کل وجود ندارد، کلّ هم...

شیرازیه(اثر شمس المعالی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » شمس المعالی نیریزی-انجمن(میرزا اسحاق پسر میرزا احمد) » آثار و تالیفات شمس المعالی نیریزی »
 شیرازیه: این اثر منسوب به شمس المعالى است و در ضمن تذکره مدایح مؤیدیه (از صفحه 39 تا صفحه 68) آمده است. شیرازیه شامل سه دفتر است. با توجه به آغاز این رساله، به نظر مى‏ رسد که شیرازیه نام دفتر نخست این رساله باشد، زیرا در آغاز آن آمده است: «دفتر الاوّل الْمُسَمّى بشیرازیه » وهمچنین رساله دوم با این عبارت شروع شده: «هذه رساله الثّانویّه فى مَدْحِ الْمَمْدوُح بِالکِنایَه ».     این اثر، رساله ‏اى است منثور...

زیج کبیر و زیج صغیر (اثر ابوالعباس نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » ابوالعباس نیریزی (فضل بن حاتم) » آثار ابوالعباس نیریزی »
 از این دو اثر نسخه‏ اى در دست نیست. نخستین کسى که از این دو رساله نام برده، ابن‏ ندیم است . ابوریحان بیرونى نیز در القانون المسعودى و افرادالمقال  از این رساله ‏ها استفاده کرده و در موارد متعدد آنها را مورد استناد قرار داده است.      در کتاب طبقات الامم از زیج کبیر سخن به میان آمده است .     در اینجا بخش هایى از القانون المسعودى را که به زیج ابوالعباس نیریزى استناد کرده، نقل مى‏کنیم:      «مسئله:...

کتاب فى معرفه آلات یعرف بها ابعاد الاشیاء... (اثر ابوالعباس نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » ابوالعباس نیریزی (فضل بن حاتم) » آثار ابوالعباس نیریزی »
 برخى از این کتاب با عنوان البراهین و تهیئه آلات بتبین فیها ابعاد الاشیاء و کتاب الاله التى یعرف بها بعد الاشیاء یاد کرده‏ اند . سزگین این اثر را دو اثر جداگانه یعنى: البراهین و تهیئه آلات ... دانسته و گفته است که عنوان اخیر، نام دیگر کتاب فى معرفه آلات یعرف بها ... است . امّا ابن‏ ندیم به گونه ‏اى از این اثر یاد مى ‏کند  که گویى البراهین و تهیئه آلات ... عنوان یک...

تذکره الاحباب فى بیان التحاب(اثر کمال الدین فارسی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » کمال الدین فارسی (حسن بن علی بن حسن) » آثار کمال الدین فارسی »
 مهمترین اثر ریاضى کمال الدین فارسى است. این رساله، هر چند مختصر است، امّا اثرى مهم در بیان و استدلال طریقه استخراج «عددهاى متحاب» است. قبل از شروع بحث درباره این کتاب، لازم است به توضیح دو اصطلاح ریاضى بپردازیم: الف - اجزاى یک عدد طبیعى: اجزاى یک عدد طبیعى، اعدادى است که آن عدد بر آنها قابل تقسیم باشد (البته به جز خود عدد طبیعى)، مانند: عدد 6 که اجزاى آن عبارت است از: 1، 2، 3. ب ـ...